Specialistische re-integratie bij Niet Aangeboren Hersenletsel

De context bepaalt

Wat kenmerkt Bureau VolZin als het gaat om de begeleiding van mensen met NAH?

Onze kennis en ervaring op het gebied van Niet Aangeboren Hersenletsel gecombineerd met onze re-integratie ervaring. Iemand met NAH wordt bij ons begeleid door een re-integratiecoach met een ergotherapeutische of fysiotherapeutische achtergrond, gespecialiseerd in NAH.

Wij zien regelmatig dat mensen met NAH, hun naasten en werkgevers niet goed weten hoe ze invulling kunnen geven aan alles wat vaak plotseling is veranderd. Er is vaak onvoldoende kennis over de gevolgen van hersenletsel en welke mogelijkheden er zijn op een terugkeer naar arbeid.  Zowel de werkgever als degene met NAH ervaart het als helpend dat wij deze kennis en ervaring wel hebben.

Tekst gaat verder onder dit filmpje.

Is er iets dat specifiek is in jullie re-integratietrajecten als het gaat om NAH?

Bij het begeleiden van iemand met NAH naar passend werk, is er veel om rekening mee te houden. De context van de medewerker, de aard en impact van het letsel, het werk dat iemand deed.

Re-integratie bij mensen met NAH vraagt tijd en een zorgvuldige opbouw zonder forceren is van belang.

Samenwerking met verschillende betrokken partijen, zoals de behandelaars uit de revalidatie, is hierbij helpend en aanvullend.

Enthousiast roept Simone dat het lijstje met gevolgen van NAH op de website van de Hersenstichting heel inzicht gevend is voor haar cliënten.

‘In mijn gesprekken houd ik bijvoorbeeld rekening met de klachten die iemand heeft; als er sprake is van auditieve overprikkeling, ga ik nooit in deze ruimte zitten.’ Net op dat moment komt er een ambulance met loeiende sirene voorbij, aan de drukke Schieweg, pal achter het raam…

Hoe krijgen jullie die klachten in beeld, behalve door de gesprekken in het traject?

Iedereen kent het: je wilt nét aan een e-mail beginnen en de wasmachine piept.

Ineens sta je was op te hangen.

‘Klachten in de overprikkeling en informatieverwerking zien we bij bijna iedereen met NAH. Gemakkelijk wordt vergeten dat die klachten er de héle dag en in bijna alle situaties zijn. Je kunt je voorstellen dat dat heel vermoeiend is.'

Dus jullie kijken altijd net wat verder?‘Als je dat wat niet zichtbaar is niet onderzoekt, kun je iemand ook niet goed helpen.  Als iemand het zelf niet aangeeft -en dat is denk ik wel typisch voor mensen met NAH, ook omdat het bij iedereen anders is- kun je niet volgens een standaardprotocol werken en hebben mensen soms best al veel ‘trucjes’ geleerd om ermee om te gaan, terwijl je eigenlijk wel wilt weten waarom iemand iets doet en waar je rekening mee moet houden.’

Kun je daar een voorbeeld van geven?

‘Ja, zoals het kijken naar externe compensatie strategieën; bijvoorbeeld het overal ophangen van briefjes, het neerleggen van een grote agenda of het kiezen van een bepaalde plek in de ruimte. Ook vinden kandidaten het vaak prettig als er naasten betrokken worden; dat is helpend voor het schetsen van een completer beeld.’

Meerwaarde

Een completer beeld schetsen, hoe ziet dat er dan uit?

‘We gaan samen op zoek naar mogelijkheden en talenten. Daarbij kijken we écht naar de persoon die we voor ons hebben en houden we dus rekening met dagelijkse klachten en beperkingen. Dit bespreken en kijken hoe iemand er zelf mee omgaat, is altijd onderdeel van het traject. Belastbaarheid duidelijk maken aan werkgever én kandidaat is belangrijk.’

Waar heb je zelf veel aan, of aan gehad, om je werk zo goed mogelijk te doen?

‘Onze meerwaarde zit in de combinatie van deskundigheid vanuit opleidingsachtergrond als ergotherapeut en kennis en ervaring op het gebied van re-integratie. De begeleiding gaat verder dan jobcoaching alleen. Als iemand bijvoorbeeld zegt dat hij problemen heeft met licht, dan kan ik wel het licht uit doen, maar ik kan me ook afvragen of de visus gecontroleerd moet worden. In die gevallen verwijzen we door en dat blijkt vaak een goede zet, zoals toen bleek dat iemand met andere lenzen minder last had bij beeldschermwerk.

Wij denken altijd extra mee.

Daarvoor heb je achtergrondkennis nodig. Extra aanvulling van mijn kennis op het gebied van NAH vond ik in de opleiding Cognitieve Revalidatie Therapie, waar ik nog dagelijks blij mee ben!’

Dit filmpje maakt mooi duidelijk wat een ergotherapeut kan betekenen voor mensen met niet aangeboren hersenletsel.

Het plaatje compleet

Wat wil je meegeven als het gaat om re-integreren met NAH?

‘In een traject ga je na wat iemand al heeft geleerd en onderzocht binnen de revalidatie of eerstelijnsbehandeling. Vervolgens brengen wij nog wat meer in kaart, zoals de werksituatie, om het plaatje compleet te maken. Dat is nodig voor de analyse richting passend werk. De balans tussen belasting en belastbaarheid is soms nog niet op orde, waardoor een traject vermoeiend kan zijn voor iemand. Of te vroeg kan komen.

Wij leggen de nadruk op duurzaam herstel en willen niet dat iemand na drie jaar weer thuis zit.

Op wilskracht een oude functie oppakken is niet altijd de beste keuze.’

Wij helpen met een realistisch beeld

‘Iemand kan bij een bedrijfsarts of verzekeringsarts aangeven dat boodschappen doen prima gaat, terwijl ik weet dat daar allerlei voorwaarden aan zitten en dat iemand achteraf uitgeput is.

Wij helpen met een realistisch beeld, want NAH kan zorgen voor beperkt zelfinzicht in de klachten.’

Simone loopt even de gang op om een boek dat in haar opleiding wordt gebruikt en dat binnen VolZin ook populair is, te pakken. Uit de losse pols tekent ze een model, dat in één oogopslag helder maakt hoe het zit bij NAH.  ‘Met dit model uit de Cognitieve Revalidatie Therapie vergroot je het inzicht van de kandidaat en de mensen om hem heen in zijn eigen situatie. Het is iets dat ik bij alle kandidaten met NAH uitleg.’

Van boeman naar bedankje

Wat zijn bijzondere momenten in deze trajecten?

‘Wij horen regelmatig dat het zo fijn is dat mensen hier niet uit hoeven te leggen wat hun klachten betekenen. Er zijn vaak problemen op fysiek, visueel en cognitief gebied. Klachten rondom prikkelverwerking en spraak. Meestal wordt het cognitieve stuk pas laat gezien, wat problemen geeft. De andere kant is dat wij door die klachten heen ook mogelijkheden en kansen kunnen zien, terwijl mensen soms denken dat niets meer mogelijk is.

VolZin ondersteunt kandidaten ook in contact met instanties als het UWV, door mee te gaan naar gesprekken.

Kandidaten hoeven bij ons geen deskundigen te zijn en wij kunnen in dergelijke situaties de nodige specialistische kennis overbrengen. Mensen hebben het meeste aan een realistische kijk.’

Ik kan me voorstellen dat dat soms helemaal niet leuk is...?

‘Soms is de waarheid inderdaad hard als ik vertel hoe ik vanuit mijn achtergrond naar iemands situatie kijk. Vaak hoor ik terug ‘Goh, Simone, jij zei al, misschien moet je toch wat minder uren gaan werken. Ik ben nu een aantal maanden verder…nu begrijp ik wat je bedoelt’.’

Nu begrijp ik wat je bedoelt!

We ronden ons gesprek af als Simone ineens terugdenkt aan een paar mooie voorbeelden.

‘Gisteren kreeg ik een berichtje van een oud-kandidaat. Ze liet weten hoe het met haar is. Goed. Ze werkt parttime, waarbij ze nog goed op haar rustmomenten moet letten.

Ook de man die in de haven werkte en dagelijks om vijf uur begon, omdat hij zich niet meer kon concentreren als zijn collega’s er waren, blijft me bij.

De emmer liep steeds verder over. Ik confronteerde hem ermee dat het zo niet vol te houden was. Zijn vrouw was blij dat ik dat zei, want thuis was het zwaar. Zijn werk was zijn alles, maar hij ontdekte dat een flinke stap terug zijn gezondheid ten goede kwam.  Door het UWV werd hij volledig arbeidsongeschikt verklaard. Regelmatig komt hij een bakkie bij mij doen en laat hij als trotse opa de foto’s van zijn kleinkind zien.

Re-integreren doe je samen. De werknemer en de werkgever, mét hulp van een in NAH gespecialiseerde re-integratiecoach.

Zo heb ik met een vrouw, een op en top Officemanager -die ook op haar vrije dagen klaarstaat voor de directie- gewerkt aan belasting belastbaarheid. De werkgever heeft haar alle kans gegeven om geleidelijk op te bouwen, door tijdelijk vervanging te regelen. Beetje bij beetje heeft ze, onder mijn soms streng toeziend oog, opgebouwd in uren en werkzaamheden. Steeds wat erbij en soms toch weer wat ervan af. Inmiddels heeft ze het punt bereikt dat drie dagen werken het maximaal haalbare is.  Voor de overige dagen is de invalkracht gebleven. Binnenkort is haar WIA-beoordeling.’

En leest ze nog steeds haar mail op de vrije dagen?

‘Nee, dat doet ze niet meer. Haar leven is goed in balans. Een heel mooi voorbeeld van hoe werkgever en werknemer samen een duurzame situatie hebben gecreëerd.’